Kỷ niệm Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18-5, ngày này gợi cho chúng ta nhớ đến ngày sinh nhật Bác Hồ 19/5. Là một nhà chính trị có tầm trí tuệ nhạy bén và sáng suốt, Hồ Chí Minh không những đã phát hiện được vai trò và sức mạnh vô địch của quần chúng nhân dân, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và vũ khí tinh thần của nó là chủ nghĩa Mác - Lênin, mà còn nhìn thấy rõ vai trò to lớn của Khoa học - Công nghệ, của Trí thức đối với sự phát triển của loài người.
Hồ Chí Minh với Khoa học - Công nghệ:
Báo cáo chính trị tại Đại hội toàn quốc lần thứ 2 của Đảng (2/1951), Hồ Chí Minh đã viết: "Năm mươi năm vừa qua có những biến đổi mau chóng hơn và quan trọng hơn nhiều thế kỷ trước cộng lại”.
Nói chuyện tại Đại hội sinh viên Việt Nam lần thứ 2 (5-1958), Hồ Chí Minh yêu cầu thanh niên trí thức phải có 6 cái yêu: yêu Tổ quốc, yêu nhân dân, yêu Chủ nghĩa xã hội (CNXH), yêu lao động… và yêu khoa học, bởi vì tiến lên CNXH thì phải có khoa học. Thời đại của chúng ta bây giờ là thời đại của khoa học phát triển rất mạnh "Chủ nghĩa xã hội cộng với khoa học, chắc chắn sẽ đưa loài người đến hạnh phúc vô tận" .
Từ một nước nông nghiệp lạc hậu, chưa trải qua sự phát triển của chủ nghĩa tư bản, Hồ Chí Minh hiểu rất rõ vai trò động lực của Khoa học - Công nghệ đối với tương lai của dân tộc ta như thế nào. Vì vậy, Người luôn luôn nhắc nhở thế hệ thanh niên, trước hết là thanh niên trí thức phải ra sức vượt mọi khó khăn để nắm bắt tất cả những khoa học, những hiểu biết của nhân loại. Người yêu cầu phải biết vận dụng những thành tựu khoa học đó để nhằm thiết thực giải quyết các vấn đề do cách mạng nước ta đề ra và trong thời gian không xa, đạt được những đỉnh cao khoa học và kỹ thuật.
Ngày 18/5/1963, tại Đại hội lần thứ Nhất của Hội phổ biến Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đến dự và phát biểu: “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động, không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân, bảo đảm cho chủ nghĩa xã hội thắng lợi”. Câu nói cô đọng và giản dị của Bác đã hàm chứa đầy đủ nhận thức và trách nhiệm của mỗi người chúng ta đối với sự phát triển KH&CN nước nhà. Với lý do đó, tại kỳ họp thứ 5 Quốc Hội khóa XIII thông qua Luật KH&CN năm 2013, trong đó quy định ngày 18/5 là ngày KH&CN Việt Nam
Những năm đầu thế kỷ XXI, khi nhân loại bước vào nền văn minh trí tuệ, với hai biểu hiện đặc trưng của nó là xã hội thông tin và nền kinh tế tri thức, nhắc lại những yêu cầu, tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về Khoa học - Công nghệ, chúng ta càng thấm thía lời dạy của Người, rằng “một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”, càng cảm thấy bức xúc trước công việc cấp bách phải làm là nâng cao dân trí, một việc mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu ra từ những ngày đầu chính quyền mới về tay nhân dân.
Hồ Chí Minh với trí thức:
Hồ Chí Minh luôn luôn đánh giá cao sức mạnh của trí tuệ, coi trọng Trí thức. Cách mạng thành công, công việc nội trị, ngoại giao bề bộn, cần rất nhiều nhân tài kiến quốc. Người chủ trương phải mở rộng hơn nữa Chính phủ lâm thời, cần mời thêm nhiều Nhân sĩ, Trí thức dân chủ tham gia. Người nhắc nhở các cấp phải khắc phục tư tưởng hẹp hòi và bao biện, không biết đưa người có tài ở địa phương vào giúp việc. Chỉ trong vòng một năm, Hồ Chí Minh đã hai lần viết bài đăng báo tìm nhân tài cho sự nghiệp kiến quốc với những lời lẽ rất chân thành: "Kiến thiết cần phải có nhân tài”.
Hiện nay, cuộc cạnh tranh quyết liệt trên thế giới, xét đến cùng, là cuộc cạnh tranh nhân tài. Sự lãng quên làm mất mát nhân tài, cũng là làm mất mát tài sản quốc gia quý giá nhất. Nhiều nước trên thế giới đã lập ra các cơ quan dịch vụ chuyên tìm kiếm, mua chuộc, lôi kéo … những "cái đầu lỗi lạc" về làm việc cho mình. Chính sách đó hiện nay vẫn được họ kiên trì thực hiện, như là một quốc sách, trong khi ở các nước nghèo, chất xám đã ít mà lại chưa được quý trọng và tận dụng, để có người phải bỏ nước ra đi. Vì vậy, càng thấy việc làm của Hồ Chí Minh cách đây hơn nửa thế kỷ là rất nhạy bén và sáng suốt biết nhường nào.
Trí thức, hiền tài chân chính thời nào cũng gắn bó với nhân dân, với Tổ quốc, cũng hướng về chân lý, chính nghĩa và cách mạng. Nhưng không phải vì thế mà mọi chuyện sẽ trở nên dễ dàng, thuận lợi. Độc lập dân tộc và CNXH là những chân lý lớn của thời đại, không một Trí thức chân chính nào suy nghĩ khác, vấn đề là chính sách sử dụng họ như thế nào.
Bài học tập hợp, quy tụ Trí thức, nhân tài của Hồ Chí Minh là đánh giá cao, tin cậy, trọng dụng, giao việc lớn vì lợi ích trọng đại của quốc gia mà xóa bỏ mọi thành kiến, nghi kỵ hẹp hòi. Bằng những việc làm cụ thể, đức độ trong sáng và tấm lòng chân thành, bao dung - Hồ Chí Minh đã cảm hóa, lôi cuốn được cả một lớp Trí thức cao cấp hàng đầu của đất nước, làm cho họ xóa bỏ mặc cảm, đến với cách mạng và kháng chiến đến cùng, trong đó không ít Trí thức xuất thân từ gia đình quan lại, hoàng tộc. Chúng ta còn nhớ, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh sang Pháp đàm phán (1946) đã có nhiều Trí thức tên tuổi rời bỏ cuộc sống sung túc, giàu sang ở nước Pháp để theo Người về nước, đem kiến thức của mình tham gia cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ của dân tộc và xây dựng đất nước trong hòa bình sau đó.
Bài học quy tụ và sử dụng nhân tài của Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn giữ nguyên giá trị đối với chúng ta hôm nay, trong việc hoạch định và thực thi chiến lược đào tạo, sử dụng nhân tài.
Về việc tổ chức ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam
Nhận thức được vai trò khoa học - công nghệ và trí thức đối với sự nghiệp cách mạng, trong những năm qua Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách nhằm thúc đẩy phát triển khoa học và công nghệ và đặc biệt là phát triển đội ngũ trí thức khoa học.
Ngày 18/5/2014, lần đầu tiên, Ngày Khoa học công nghệ Việt Nam chính thức được Thủ tướng Chính phủ phát động. Đây là sự kiện quan trọng, ghi dấu sự quan tâm của Đảng, Chính phủ và toàn xã hội với lĩnh vực khoa học và công nghệ. Thông qua việc tổ chức ngày khoa học và công nghệ Việt Nam nhằm tôn vinh và biểu dương các nhà khoa học có thành tựu trong hoạt động khoa học công nghệ, những người hoạt động khoa học, khơi dậy niềm tự hào về trí tuệ Việt Nam, tinh thần đam mê lao động sáng tạo trong các tầng lớp nhân dân thi đua tạo ra và ứng dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất và đời sống. Nâng cao nhận thức của toàn xã hội đối với vai trò của khoa học và công nghệ, từ đó có trách nhiệm thúc đẩy khoa học và công nghệ đóng góp cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước. kịp thời động viên thế hệ trẻ tương lai của đất nước tinh thần ham học, niềm say mê nghiên cứu khoa học. Đồng thời, tuyên truyền, phổ biến tri thức khoa học, tạo sự gắn kết giữa khoa học với đời sống xã hội, đưa khoa học đến với công chúng.
Như vậy, Ngày 18/5 sẽ thực sự là ngày hội của những người hoạt động trong lĩnh vực khoa học và công nghệ và toàn xã hội. Từng bước để Ngày khoa học và công nghệ là dấu ấn trong cả năm và đưa khoa học và công nghệ trở thành văn hóa trong xã hội. Đây thực sự là sự ủng hộ, động viên to lớn đối với giới trí thức khoa học và công nghệ.
Hoạt động Khoa học – công nghệ ở tỉnh Phú Thọ
Trong những năm qua, hoạt động khoa học - công nghệ ở tỉnh Phú Thọ đã có nhiều khởi sắc, chuyển biến trên nhiều lĩnh vực. Nhiều mô hình ứng dụng khoa học - công nghệ vào sản xuất và đời sống đã đem lại hiệu quả thiết thực. Bên cạnh các hoạt động khoa học - công nghệ của các cơ quan nghiên cứu, các doanh nghiệp, cơ quan quản lý đã tạo điều kiện nhằm phát huy các sáng kiến cải tiến kỹ thuật, những nghiên cứu cải tiến công nghệ của đông đảo các tầng lớp nhân dân, người lao động tham gia. Nhà nước đã ban hành các văn bản tạo hành lang pháp lý và điều kiện thuận lợi để đội ngũ trí thức làm việc, phát huy năng lực sở trường, đóng góp xây dựng tỉnhnhà.
Hiện nay, hệ thống Liên hiệp hội tỉnh, hiện có 22 hội thành viên và hội viên tập thể, và 03 Trung tâm trực thuộc, với tổng số trên 27.000 hội viên; trong đó, số người có trình độ từ cao đẳng, đại học là trên 3.000 người, số người có trình độ sau đại học là 292 người (Thạc sỹ 256 người, Tiến sỹ và PGS.TS 36 người).
Đặc biệt, Liên hiệp hội đang tập hợp và giữ mối liên hệ với trên 100 trí thức tiêu biểu quê Phú Thọ công tác ở các cơ quan Trung ương và các tỉnh trong cả nước có học hàm, học vị Tiến sĩ, Giáo sư, phó Giáo sư.
Đội ngũ trí thức khoa học trong tỉnh có mặt ở tất cả các cơ quan của Đảng, Chính quyền, MTTQ, các đoàn thể nhân dân, các doanh nghiệp đã cống hiến trí tuệ của mình vào quá trình phát triển của tỉnh, góp phần phát triển kinh tế, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh, góp phần làm cho đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân từng bước được nâng lên.
Đối với Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh, đội ngũ trí thức khoa học và công nghệ đang sống và công tác trong tỉnh và các trí thức tiêu biểu quê Phú Thọ đang công tác ở ngoài tỉnh đã thực hiện rất nhiều hoạt động, đó là:
-Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến kiến thức khoa học kỹ thuật bằng nhiều hình thức, nhất là đăng hàng trăm bài viết có hàm lượng khoa học cao trên tập san và Website Trí thức Đất Tổ của Liên hiệp hội, tuyên truyền thông qua tổ chức hàng trăm cuộc tọa đàm, hội nghị, hội thảo của Liên hiệp hội và các hội thành viên. Hàng năm, Liên hiệp hội và các hội thành viên trực tiếp hoặc tham gia thực hiện hàng chục đề tài, dự án khoa học và công nghệ các cấp.
- Mỗi năm, Liên hiệp hội đã thực hiện hàng chục nhiệm vụ Tư vấn, phản biện, và giám định xã hội, tham gia đóng góp ý kiến đối với các chương trình, đề án, dự án, quy hoạch, kế hoạch quan trọng của tỉnh; các hội thành viên đã thực hiện được hàng chục nhiệm vụ Tư vấn, phản biện, và giám định xã hội; kết quả và chất lượng tư vấn, phản biện ngày một được nâng lên, được ghi nhận và sử dụng.
- Đã làm tốt công tác tổ chức các hội thi sáng tạo kỹ thuật; gồm Cuộc thi sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng, Giải thưởng sáng tạo Khoa học công nghệ, Hội thi sáng tạo kỹ thuật, Giải thưởng Hùng Vương về Khoa học và Công nghệ. Số lượng, chất lượng tham gia các Hội thi và kết quả xét giải ở tỉnh và toàn quốc không ngừng tăng lên hàng năm. Năm 2015 là năm đầu tiên xét Giải thưởng Hùng Vương về KH&CN đã chọn được và trao giải cho 3 công trình Khoa học xuất sắc nhất của tỉnh, có đóng góp tích cực đối với phát triển kinh tế, xã hội. Hội thi sáng tạo kỹ thuật và giải thưởng KH&CN đã thu hút sự tham gia của nhiều nhà khoa học, cán bộ kỹ thuật, giảng viên của các Trường đại học, viện nghiên cứu, các ngành, địa phương; đó là những đại diện tiêu biểu cho phong trào nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất. Cuộc thi sáng tạo TTNNĐ năm 2015 đã đạt được kết quả cao nhất từ trước đến nay, đã xét chọn và trao 38 giải ở tỉnh; tham gia cuộc thi toàn quốc đoạt 3 giải: 1 giải nhất, 1 giải ba, 1 giải khuyến khích, trong đó giải nhất toàn quốc của em Nguyễn Trung Thành, học sinh lớp 12 trường THPT Minh Đài, huyện Tân Sơn đã được chọn đi triển lãm quốc tế tại Malaysia và đoạt huy chương vàng.
- Liên hiệp hội đã có những đổi mới cụ thể về phương thức hoạt động, thực hiện một số biện pháp hỗ trợ hoạt động, thi đua khen thưởng, tham quan học tập cho các hội thành viên.
Với sự nỗ lực, cố gắng trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình, Liên hiệp hội ngày càng khẳng định được vai trò, vị trí và uy tín trong xã hội.
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú thọ lần thứ XVIII, nhiệm kỳ 2015 – 2020 có ghi: ”Đẩy mạnh ứng dụng KH&CN vào phục vụ sản xuất và đời sống. Phát huy sức sáng tạo của đội ngũ trí thức khoa học; thực hiện tư vấn, phản biện và giám định xã hội”. Đó là sự tin tưởng của tỉnh giao nhiệm vụ cho đội ngũ trí thức khoa học.
Trong thời gian tới, Liên hiệp hội tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, hình thức, phương pháp hoạt động, nâng cao chất lượng hoạt động. Tập trung thực hiện tốt nhiệm vụ tập hợp, đoàn kết đội ngũ trí thức, đẩy mạnh hoạt động tư vấn, phản biện, giám định xã hội; xác định đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Liên hiệp hội. Thực hiện tốt các hoạt động nghiên cứu khoa học, thông tin, tuyên truyền phổ biến kiến thức. Tổ chức có hiệu quả thiết thực các hội thi, giải thưởng, góp phần thúc đẩy phong trào tiến quân vào khoa học trong xã hội; đẩy mạnh hơn nữa hoạt động tôn vinh trí thức.
Các hội thành viên nêu cao vai trò của Ban Chấp hành, của lãnh đạo Hội; chủ động tìm nguồn tài chính, xây dựng quỹ Hội để đảm bảo cho hội hoạt động có hiệu quả, kịp thời động viên những trí thức đã nghỉ chế độ có trình độ, kinh nghiệm tiếp tục đóng góp sức mình cho sự phát triển kinh tế, xã hội của tỉnh. Dìu dắt trí thức trẻ sự say mê nghiên cứu khoa học, tham gia công tác hội.
Liên hiệp hội kêu gọi các cơ quan, các tổ chức, cá nhân tích cực tham gia Cuộc thi sáng tạo thanh, thiếu niên, nhi đồng, Giải thưởng sáng tạo Khoa học công nghệ, Hội thi sáng tạo kỹ thuật của tỉnh được tổ chức hàng năm.
Thay mặt đội ngũ trí thức khoa học trong tỉnh, Liên hiệp hội xin đề nghị Tỉnh ủy, HĐND, UBND, UBMTTQ tỉnh quan tâm, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho Liên hiệp hội hoạt động, phát huy tối đa sức sáng tạo của đội ngũ trí thức khoa học trong tỉnh.
Với tinh thần ngày Khoa học và công nghệ VN, Liên hiệp các hội KH&KT tỉnh cùng với đội ngũ trí thức khoa học tỉnh Phú Thọ không ngừng vươn lên, làm tốt nhiệm vụ của mình, xây dựng Liên hiệp hội tỉnh ngày càng vững mạnh.
ThS. Hoàng Văn Tuyển
Chủ tịch Liên hiệp các hội Khoa học và kỹ thuật tỉnh
|