Khuyến học Phú Thọ: Một nhiệm kỳ đổi mới và phát triển

Trong 5 năm qua công tác khuyến học trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đã có sự chuyển biến mạnh mẽ, tạo sức lan tỏa sâu rộng trong đời sống xã hội, góp phần quan trọng vào công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục - đào tạo, thực hiện có hiệu quả 4 trụ cột giáo dục hiện đại "Học để biết - học để lập thân lập nghiệp - học để chung sống - học để làm người".

Hệ thống tổ chức khuyến học trên địa bàn tỉnh được xây dựng và củng cố vững mạnh, hoạt động hiệu quả trong điều kiện còn nhiều khó khăn của một tỉnh miền núi, các cán bộ khuyến học đã không ngừng sáng tạo, vận dụng các chủ trương, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước vào điều kiện thực tiễn của địa phương, tìm ra bước đi thích hợp, tích cực tham mưu với cấp ủy Đảng, chính quyền, liên kết, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng xã hội để vừa tuyên truyền, vận động quần chúng phát triển tổ chức hội, đồng thời không ngừng đổi mới nội dung và phương thức hoạt động, trong đó luôn đề cao việc nêu gương các tập thể, cá nhân tiêu biểu, điển hình trong hoạt động khuyến học, khuyến tài. Mạng lưới khuyến học các cấp đã phát triển rộng khắp trên địa bàn tỉnh, 100% các huyện, thị, thành, xã, phường, thị trấn đã có tổ chức hội, toàn tỉnh đã có 6109 chi hội khuyến học trong các cơ quan, đơn vị, dòng họ, khu dân cư, tổ chức tôn giáo… với trên 386 nghìn hội viên, đạt 28 % dân số. Trong nhiệm kỳ, Hội đã tổ chức hàng trăm lớp tập huấn nghiệp vụ, với hàng nghìn lượt cán bộ khuyến học các cấp tham gia; các cuộc kiểm tra, giao ban cụm khuyến học; hội thảo, toạ đàm, triển khai đề tài khoa học về xây dựng mô hình xã hội học tập, mô hình học tập trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, mô hình công dân học tập, đã được nghiên cứu và triển khai ứng dụng trong thực tiễn, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả phong trào khuyến học trên địa bàn tỉnh.
Xác định công tác tuyên truyền là nhiệm vụ hết sức quan trọng, có ý nghĩa quyết định đến chất lượng phong trào khuyến học. Nhiều sự kiện khuyến học của tỉnh có quy mô và tầm cỡ "Khuyến học khuyến tài chắp cánh ước mơ", "Vì em hiếu học", "Tết cho em",… được tổ chức với hình thức thể hiện rất sáng tạo, được sự hưởng ứng, tham gia nhiệt tình của các tầng lớp nhân dân, các cơ quan thông tin đại chúng Trung ương và tỉnh Phú Thọ góp phần nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị về khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, Học tập suốt đời,…. Bên cạnh đó, mỗi năm có hàng trăm tin, bài, phóng sự phản ánh các hoạt động khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, nêu gương điển hình tập thể, cá nhân tiêu biểu trong phong trào khuyến học được đăng tải trên các cơ quan thông tấn, báo chí của Trung ương, trên Báo Phú Thọ, Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, các đài truyền thanh địa phương, Tập san Giáo dục, Tập san Khuyến học, khuyến tài Đất Tổ, Website khuyến học vv…
Các chương trình phối hợp với ngành giáo dục - đào tạo; Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội: Liên đoàn Lao động tỉnh, Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh; Tỉnh Đoàn Thanh niên, Hội Cựu chiến binh, Hội Cựu giáo chức, Ban đại diện người cao tuổi vv… được triển khai. Bên cạnh đó, Hội Khuyến học tỉnh đã phối hợp với các tổ chức chính trị xã hội, các cấp, các ngành lồng ghép nội dung các cuộc vận động do Đảng, Nhà nước và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động với phong trào xây dựng "Gia đình hiếu học", "Dòng học hiếu học", "Cộng đồng khuyến học", "Đơn vị khuyến học" theo phương châm gắn với nhiệm vụ chính trị của ngành, địa phương, đơn vị và xây dựng, phát triển tổ chức hội vững mạnh. Đến năm 2015, Phú Thọ là tỉnh dẫn đầu cả nước về Dòng họ hiếu học, Cộng đồng khuyến học, đứng thứ hai về Gia đình hiếu học. Đội ngũ cán bộ hội từ tỉnh đến cơ sở đã thực sự trở thành những "Chiến sỹ" trên "Mặt trận" khuyến học, đi sâu, đi sát nắm bắt tình hình, sáng tạo trong phát triển và nhân rộng phong trào với nhiều mô hình khuyến học được hình thành, đã góp phần thúc đẩy "sự học" trên địa bàn tỉnh bừng sáng, chắp cánh cho con em nhân dân trong tỉnh thực hiện ước mơ, hoài bão của mình vững bước lập thân, lập nghiệp trong tương lai.

Chung tay với toàn xã hội chăm lo cho sự nghiệp giáo dục để học sinh nghèo, học sinh khuyết tật được đến trường, hàng năm, Hội Khuyến học tỉnh đã đồng hành cùng các nhà tài trợ tổ chức các Chương trình “Tiếp sức học sinh nghèo đến trường”, “Vì em hiếu học”, “Tết cho học sinh nghèo”, “Chắp cánh ước mơ”, “Mái ấm khuyến học” vv… Trong 5 năm, các cấp hội, đã trao gần 150 nghìn suất quà tết và học bổng, hơn 1800 xe đạp, hơn 40.000 cuốn vở viết cùng nhiều quần, áo, chăn, cặp sách, sách giáo khoa, đồ dùng học tập cho học sinh, sinh viên nghèo vượt khó học giỏi và vượt khó đến trường, con gia đình chính sách, nạn nhân chất độc da cam, trẻ em mồ côi, khuyết tật; khen thưởng trên 329 nghìn lượt giáo viên và học sinh đạt thành tích xuất sắc trong giảng dạy và học tập; tặng 17 ngôi nhà, hàng chục bò giống cho gia đình nghèo vượt khó nuôi con học giỏi; cho 1200 lượt gia đình phụ nữ nghèo, hiếu học vay vốn; hỗ trợ hàng trăm tỷ đồng xây dựng cơ sở vật chất trường học, các doanh nghiệp, nhà hảo tâm đã nhận đỡ đầu, chu cấp học bổng hàng năm cho 385 học sinh mồ côi, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn vv… Tổng trị giá các chương trình hỗ trợ giáo dục đạt 375 tỷ 287 triệu đồng.

Việc triển khai, nhân rộng các mô hình học tập theo Quyết định số 281/QĐ-TTg ngày 20 tháng 02 năm 2014 của Thủ tướng Chính phủ và kế hoạch 2577/KH-UBND của Ủy ban nhân dân tỉnh đã được các cấp hội phối hợp chặt chẽ với các ngành có liên quan tổ chức thực hiện một cách khoa học, sáng tạo, hiệu quả cao, hiện có 68,3% gia đình, 62% dòng họ, 74,6 cộng đồng, 93,4 đơn vị đạt danh hiệu học tập (vượt chỉ tiêu Ủy ban nhân dân tỉnh giao). Phú Thọ cũng là tỉnh đi đầu trong việc nghiên cứu và hiện đang thí điểm xây dựng mô hình “Công dân học tập” - đây là yếu tố hạt nhân, cốt lõi trong gia đình học tập, dòng họ học tập, cộng đồng học tập, đơn vị học tập.

Nhằm tích cực góp phần xây dựng xã hội học tập từ cơ sở, Hội đã phối hợp với Ngành Giáo dục và các ngành liên quan tăng cường vận động học viên tham gia học tập tại các TTHTCĐ, hỗ trợ tài liệu, tham gia giảng dạy, huấn luyện, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ quản lý, vận động hỗ trợ cơ sở vật chất… Nhờ đó mỗi năm trung bình các trung tâm học tập cộng đồng trong tỉnh đã thu hút từ 180.000 - 250.000 người dân theo học các chương trình về thời sự, chính sách, pháp luật, chăm sóc sức khỏe, cập nhật các tiến bộ khoa học kỹ thuật, tham gia học nghề, phổ cập giáo dục, góp phần xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế - xã hội.

Các hoạt động hỗ trợ giáo dục trong và ngoài nhà trường thông qua các mô hình "Tiếng kẻng, tiếng trống khuyến học, "Giờ vàng khuyến học",… gắn với xây dựng các mô hình học tập tiêu biểu, được vinh danh trong ngày hội Đại đoàn kết toàn dân, xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh… quỹ khuyến học, học bổng các cấp ngày một phát triển, hoạt động rất hiệu quả, vận động được hàng chục tỷ đồng từ sự tiết kiệm, chung sức đóng góp của nhiều tấm lòng hảo tâm, đã sẻ chia bớt khó khăn, động viên học sinh vượt khó, học giỏi, góp phần mang lại sự công bằng trong học tập, tạo điều kiện cho học sinh nghèo, học sinh có hoàn cảnh đặc biệt có cơ hội đi học, thúc đẩy phát huy truyền thống hiếu học của dân tộc ta. Trên địa bàn tỉnh hiện có Quỹ Khuyến học - Khuyến tài Đất Tổ (do Ủy ban nhân dân tỉnh quản lý) có số dư 35,1 tỷ đồng; Quỹ Khuyến học Phú Thọ (do Hội Khuyến học tỉnh quản lý) hiện có trên 6 tỷ đồng. Ở các huyện, thành, thị, xã, phường, thị trấn, khu dân cư, dòng họ vv… đã có quỹ, học bổng hoặc giải thưởng khuyến học như: Quỹ khuyến học - khuyến tài Hùng Vương (thị xã Phú Thọ) có số dư trên 10 tỷ đồng, Quỹ Khuyến học - khuyến tài thành phố Việt Trì có gần 2 tỷ đồng; Quỹ Khuyến học Hương Chè (huyện Thanh Ba); Học bổng Trái bưởi vàng (huyện Đoan Hùng); Giải thưởng khuyến học Ngô Quang Bích (huyện Cẩm Khê) vv… với số dư hàng trăm triệu đồng; Quỹ Khuyến học Nguyễn Khắc Nghiên (xã Trương Xá, huyện cẩm Khê) có trên một tỷ đồng vv… 80% khu dân cư, dòng họ có quỹ khuyến học với số dư hàng chục triệu đồng vv…

Luôn đồng hành và sát cánh với ngành Giáo dục Phú Thọ, các phong trào khuyến học của tỉnh đã góp phần quan trọng hỗ trợ tích cực cho các hoạt động giáo dục. Chất lượng giáo dục ở các cấp học trên địa bàn tỉnh được nâng lên rõ rệt: Tỷ lệ học sinh đỗ tốt nghiệp trung học phổ thông bình quân trong 5 năm đạt 98,4%; học sinh đỗ đại học đạt 50-55%, có 195 học sinh đỗ đại học có tổng điểm 3 môn đạt 27 điểm trở lên; 3.400 học sinh lớp 9 và trên 5.600 học sinh lớp 12 đạt giải các môn văn hóa cấp tỉnh, trên 260 học sinh đạt giải quốc gia các môn văn hóa; ngành Giáo dục Phú Thọ luôn được Bộ Giáo dục và Đào tạo xếp vào nhóm 15 tỉnh, thành, phố có chất lượng giáo dục cao của cả nước. Phú Thọ tiếp tục duy trì có chất lượng công tác phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em 5 tuổi; công tác phổ cập giáo dục tiểu học mức độ 3 (mức cao nhất); phổ cập giáo dục trung học cơ sở mức độ 2, đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 (mức cao nhất). Toàn tỉnh có 659/922 trường đạt chuẩn quốc gia, đạt 71,7%.

Nhìn lại giai đoạn phát triển 2013 - 2018, chúng ta vui mừng trước sự phát triển mạnh mẽ, cũng như những thành tựu mà Hội Khuyến học, đội ngũ những người làm công tác khuyến học đã đạt được để đóng góp vào sự nghiệp trồng người trên đất Tổ Hùng Vương. Chặng đường 5 năm hoạt động - nhiệm kỳ thứ ba của Hội Khuyến học tỉnh đã có sức lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống xã hội; tạo được niềm tin trong nhân dân; khẳng định được vai trò quan trọng trong tham gia phát triển sự nghiệp giáo dục, góp phần thắp sáng thêm truyền thống văn hiến và hiếu học trên quê hương đất Tổ - vùng đất của những di sản văn hóa phi vật thể được nhân loại vinh danh. Với những đóng góp và cống hiến đó, Hội Khuyến học tỉnh Phú Thọ được Hội Khuyến học Việt Nam đánh giá là một trong những đơn vị có phong trào khuyến học dẫn đầu cả nước; là mô hình khuyến học tiêu biểu về “Tham mưu giỏi - Liên kết rộng - Nội lực mạnh” được nhiều tỉnh, thành phố trong cả nước học tập. Ghi nhận những thành tích đã đạt được, trong nhiệm kỳ qua, Hội Khuyến học tỉnh Phú Thọ đã được Chủ tịch nước tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba; có 07 đơn vị khuyến học được Ủy ban nhân dân tỉnh và Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam tặng Cờ thi đua xuất sắc; 226 tập thể, cá nhân được Ủy ban nhân dân tỉnh và Trung ương Hội Khuyến học Việt Nam tặng Bằng khen; 94 cá nhân được nhận Kỷ niệm chương Vì sự nghiệp khuyến học vv...

Bên cạnh những kết quả đạt được, trong 5 năm qua hoạt động khuyến học trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số hạn chế: Tổ chức hội phát triển nhanh nhưng chưa đều; một số địa bàn miền núi, công tác phát triển tổ chức hội còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ hội viên thấp; sự phối hợp của hội khuyến học với các ngành, đoàn thể ở một số địa phương chưa thật cụ thể; hoạt động của một số hội cơ sở hiệu quả chưa cao, còn biểu hiện hình thức, giản đơn. Hoạt động của trung tâm học tập cộng đồng nhiều nơi còn hình thức, hiệu quả thấp; việc đầu tư nguồn lực cho các trung tâm còn ít, chưa đáp ứng được yêu cầu xây dựng xã hội học tập, đặc biệt học tập cho người lớn...

Nhiệm kỳ tiếp theo (2018-2023) của Hội Khuyến học tỉnh diễn ra trong bối cảnh đất nước tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế. Trên thế giới, cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ, với những thành tựu kỳ diệu, tác động sâu sắc vào tất cả các mặt của đời sống xã hội. Xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời đang là xu thế tất yếu của thời đại và là mục tiêu chiến lược phát triển đất nước. Để thực hiện được mục tiêu đó, vai trò của các hoạt động giáo dục, khuyến học, khuyến tài nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, xây dựng con người Phú Thọ phát triển toàn diện về học vấn và nhân cách có ý nghĩa hết sức quan trọng. Công tác khuyến học, khuyến tài phải hướng đến mục đích làm cho mọi người dân hiểu về sự học, đó là: Học để hiểu biết, để làm người; học để biết làm cho mình và mọi người quanh mình sống hạnh phúc, sống có văn hóa; học để góp phần vào sự hưng thịnh và phát triển bền vững của quê hương, đất nước trong thời kỳ hội nhập và phát triển.

Trên cơ sở tiếp tục triển khai thực hiện các chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước và của tỉnh về phát triển sự nghiệp giáo dục và công tác khuyến học, khuyến tài, Hội Khuyến học các cấp tiếp tục phát huy tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình, tâm huyết của cán bộ, hội viên để nâng cao chất lượng, hiệu quả các phong trào thi đua khuyến học gắn với thực hiện cuộc vận động học tập và làm theo tấm gương học tập suốt đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đẩy mạnh phong trào học tập theo hướng mỗi công dân là một công dân học tập, xây dựng gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị học tập gắn kết chặt chẽ với xây dựng nông thôn mới/đô thị văn minh. Không ngừng xây dựng và củng cố về tổ chức, đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao chất lương, hiệu quả hoạt động của các cấp hội khuyến học, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của Hội theo tinh thần đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo, góp phần nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.