Góp ý sửa đổi chính sách giáo dục: Gỡ bỏ “rào cản trên giấy” để trẻ khuyết tật thực sự hòa nhập

Tại buổi làm việc, ông Võ Xuân Hòa, Quản đốc dự án, đã trình bày những điểm mới dự kiến trong việc sửa đổi 4 thông tư quan trọng, bao gồm Thông tư 03/2018/TT-BGDĐT, Thông tư 20/2022/TT-BGDĐT, Thông tư liên tịch 42/2013/TTLT-BGDĐT-BLĐTBXH-BTC và Thông tư 27/2012/TT-BGDĐT. Dù có những điểm tiến bộ, các ý kiến đóng góp từ thực tiễn đã chỉ ra những “khoảng trống” cần được lấp đầy.

“Nhiệm vụ của người khuyết tật”: Quy định đang đặt gánh nặng sai chỗ?

Một trong những vấn đề gây băn khoăn nhất được nêu ra là về trách nhiệm của học sinh khuyết tật. Góp ý cho dự thảo sửa đổi Thông tư 03, bà Trịnh Thị Phương Thảo, Điều phối viên của dự án đặt câu hỏi: “Điều 14 của thông tư 03 quy định nhiệm vụ của người khuyết tật. Nhưng liệu các em có đủ khả năng nhận thức và thực hiện những nhiệm vụ đó không? Liệu một đứa trẻ có thể tự nhận thức được về hành vi của mình để tuân thủ?”.

Từ trăn trở này, một đại biểu đã đề xuất một thay đổi mang tính nhân văn và thực tế hơn. Thay vì đặt gánh nặng lên vai học sinh, đại biểu này kiến nghị sửa đổi quy định theo hướng: “Những người xung quanh như thầy cô, cha mẹ, bạn học có trách nhiệm hỗ trợ học sinh khuyết tật thực hiện các nhiệm vụ đó”. Cách tiếp cận này nhấn mạnh vai trò của cộng đồng trong việc tạo ra một môi trường nâng đỡ, thay vì đòi hỏi một cách máy móc ở trẻ khuyết tật.

Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập: Chật vật tồn tại vì thiếu cơ chế tài chính và chuyên môn

Bà Đặng Thị Linh, Giám đốc Trung tâm Khoa học Công nghệ Kỹ thuật - Giáo dục Hòa Bình đưa những chia sẻ sâu sắc từ kinh nghiệm điều hành thực tế tại buổi họp. Góp ý về dự thảo sửa đổi Thông tư 20 quy định về Trung tâm hỗ trợ phát triển giáo dục hòa nhập, bà Linh ghi nhận những điểm tích cực như định hướng phối hợp đa ngành và quy định rõ chức năng, nhiệm vụ của các trung tâm.

Tuy nhiên, bà cũng chỉ ra những bất cập đang khiến các trung tâm, đặc biệt là khối ngoài công lập, gặp vô vàn khó khăn như: Dự thảo chưa có hướng dẫn phân bổ ngân sách cụ thể; Việc không có cơ chế hỗ trợ tài chính khiến các trung tâm tư nhân khó duy trì hoạt động, dù đang gánh vác một phần quan trọng của công tác giáo dục hòa nhập; chưa có quy định cụ thể về chuẩn năng lực của cán bộ trong các lĩnh vực như tâm lý học, giáo dục đặc biệt và lộ trình bồi dưỡng chuyên môn định kỳ, cũng như cơ chế đánh giá hoạt động. 

Việc bổ sung chức năng dạy nghề cho các trung tâm là một hướng đi đáng hoan nghênh, nhưng nếu không giải quyết được các vấn đề cốt lõi về tài chính và nhân sự, chính sách sẽ khó đi vào cuộc sống.

Hành trình gian nan xin giấy chứng nhận: Phụ huynh “lạc” trong “ma trận” thủ tục!

Nỗi khổ của phụ huynh trong việc làm thủ tục hành chính là một điểm nóng khác được bà Đặng Thị Linh, Giám đốc Trung tâm Khoa học Công nghệ Kỹ thuật - Giáo dục Hòa Bình nêu bật khi góp ý về Thông tư liên tịch số 42. Bà chia sẻ một thực tế: “Giấy chứng nhận khuyết tật là ‘tấm vé thông hành’ để các con được đi học hòa nhập. Nhưng việc xin giấy này cho trẻ dưới 6 tuổi vô cùng khó khăn, vì phải qua Hội đồng giám định y khoa. Trong khi đó, trẻ trên 6 tuổi lại do hội đồng cấp xã xét duyệt.”. Sự thiếu rõ ràng trong thông tư về việc cha mẹ cần đến cơ quan nào, ở độ tuổi nào của con, đã đẩy nhiều gia đình vào cảnh “loay hoay”, mệt mỏi và áp lực. Bà Linh đề nghị Ban Soạn thảo cần có những điều chỉnh, hướng dẫn thật cụ thể, rõ ràng để phụ huynh có thể dễ dàng hoàn tất thủ tục, đảm bảo quyền được đi học của con em mình không bị gián đoạn.

Đây cũng là một điểm thay đổi được ghi nhận trong dự thảo khi có xu hướng đơn giản hóa thủ tục hành chính như bỏ yêu cầu “bản sao có công chứng” và chuyển một số trách nhiệm từ UBND cấp huyện về cấp xã. Tuy nhiên, vướng mắc cốt lõi về quy trình giám định cho trẻ nhỏ vẫn cần một lời giải triệt để.

Ghi nhận những ý kiến thẳng thắn và tâm huyết, ông Võ Xuân Hòa, khẳng định Ban Tổ chức sẽ tổng hợp đầy đủ để gửi đến Ban Soạn thảo của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Cộng đồng đang hy vọng những góp ý từ thực tiễn này sẽ giúp các chính sách mới khi ra đời thực sự trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực, tháo gỡ khó khăn cho trẻ khuyết tật và gia đình.